Müzdelife / 25. 3. 98

Müzdelife, yine dağlarla çevrili bir vadi içindeki uçsuz bucaksız bir ova. Şimdilik ayakta görülenler, çoğunluğunu tuvaletlerin oluşturduğu, hacılara hizmet verilmek üzere inşa edilmiş yapılar. Buranın kumluk toprağında hacılar vakfeye duruyor ve 70'er taş toplayarak şeytanı taşlamak üzere hazırlık yapıyorlar. Bir vadi olan Müzdelife’de yüzbinlerce çadır kurulmaya çalışılıyor.

Mekke’de uyuyamayan Secati

Secati bey DİB atama şubesi müdürlüğünde memur olarak çalışıyor. Ankaralı Secati, Mekke’ye geleli 10 gün olmasına rağmen mübarek beldelere olan hasretinden dolayı uyuyamıyor ve bir şey yiyemiyor. Araştırdığımızda sayıları hiç de azımsanmayacak kadar yurttaşımızın da aynı duygu ve hislerle dolu olduğuna şahit oluyoruz.

Onuncu gününde karşılaştığımız Secati bey bu zaman içinde sadece 1–2 saat kestirebilmiş. Bu gün sadece bir kaç kaşık yoğurt yiyerek hayatını ikameye çalışıyor. Bu durum ilk gün bizde de olmuştu. Gelir gelmez kendimizi Mescid–i Haram’a atarak tavaf ve say yapmış, gündüz iki günlük uykusuzluk ve yorgunluğumuza rağmen bir türlü uyuyamamıştık.

Yatsı namazında Mekke’de yaşayan Mehmet Altan Hoca ile Kabe’de buluşacaktık. Beş on dakika öncesinde taksiye 2’şer riyal vererek Kabe’nin yakınına kadar gidince gözlerimize inanamıyoruz. Kabe gündüz gördüğümüz Kabe değildi sanki. Altı üstü, bütün katlar sokaklara taşarcasına insanlarla lebâleb doluydu. Zorlanarak Kabe’ye yaklaşmaya çalışıyoruz. Namaz başlarken bile saflar arasında tavaf etmeğe çalışıyordu bazıları. İnsanların birbirini ezme pahasına tavaf etmelerini anlamak oldukça zor. Türkiye’den gelen hacılar, buluşma yeri olarak müezzin mahfilinin altını veriyorlar. Bu mevkide M. Altan Hoca’yı araştırmalar sonucu buluyor ve İzmir’den gelen eski dostlardan, Abidin Okşaş, Mustafa Özkan, Bayram Üstün ve diğer candan Hacılarla karşılaşıyoruz.

Dünyanın dört bir yanından, hac farizasını yerine getirmek üzere Mekke’ye gelen hacı adayları, ibadetlerinden arta kalan zamanlarında bol bol alışveriş yapıyorlar. Türk hacı adayları, daha çok memleketteki yakınlarına hediye için Kur’an–ı Kerim, gümüş yüzük, tespih, seccade, takke, saat, Mekke’ye özgü süs ve hediyelik eşyayı tercih ediyorlar. Bu arada, yerel yemeklere alışık olmayan hacı adayları, daha çok Türkler tarafından işletilen lokantalara akın ediyor. Pek çoğu da bakkal ve manavlardan alışveriş yaparak yemeklerini kaldıkları yerlerde kendileri pişiriyor.

Hacı adaylarının kutsal topraklara gelmesiyle nüfusu 2,5 milyonu aşan Mekke sokaklarında adım başı seyyar satıcı görmek mümkün. Sokaklara tezgah kuran Hindistan, Afganistan, Pakistan, Sudan, Nijerya, Gana ve Somali kökenli seyyar satıcılar, esanstan misvaka, mekanik tespihten penseye, çakıdan saate kadar her türlü alet ve hediyelik eşyayı satıyorlar. Ayrıca, bu tür malzemelerin dışında, yine Afrika kökenli olan satıcılar, sokak aralarında kurdukları tezgahlarda, kına, karanfil tohumu ve baharat gibi ürünler pazarlıyorlar.

Diyanet Hastanesi

Türk hacılar Mekke’de çok güzel bir ayrıcalığın avantajını yaşamanın yanı sıra gururunu da duyuyorlar. Bu ayrıcalık, onları ilgiye en çok ihtiyaç duydukları anda verildiği için külli bir sevaba da vesile oluyor.

DİB, Mekke’de özel hastane açan tek kuruluş. Mekke’ye hacı getiren diğer ülkelerden hiçbirinin böyle bir teşebbüsü yok. Bu sebeple hastane çok yoğun bir ilgi görüyor. 1982 yılından beri hacı adaylarına hastane kanalıyla hizmet veriliyor.

Verdikleri hizmet sebebiyle Suudi Arabistan yetkililerinden tebrik aldıklarını belirten yetkililer, bu yılın en ilginç olayını hastanenin açıldığı gün yaşamışlar. Aylardır Mekke’de bulunan yaklaşık 65 bin umreci Türk hacı adayı hastaneyi adeta muhasara altına almış. Bini aşkın insanın hastanenin önüne yığıldığını ifade eden yetkililerin söylediği, “Aslında çoğunun ciddi bir sağlık problemi yoktu. Açılan bu Türk kurumunda hem vatan hasretlerini bir nebze dindirmek, hem de birazcık bile olsa ilgi ve şefkat görmek istiyorlardı. Yapılan hayır dualar bunun açık işaretiydi”, sözleri mukaddes beldelerde yaşanan çifte vuslat aşkının en bariz misaliydi.

Hastaneye daha önceki yıllarda en çok güneş çarpması mağduru gelirken, bu yıl şu ana kadar en çok yüksek tansiyon ve akciğer enfeksiyonuna maruz hastalar müracaat etmiş. Görüştüğümüz hastalar, Türkiye’deki yakınları büyük bir telaşa ve endişeye kapılırlar düşüncesiyle isimlerini vermekten kaçınıyorlar.

Buradaki hastanede ve hastane personelinde Türkiye’de göremediğimiz seviyede sükunet ve şefkat havasını hissediyoruz. Hastalara büyük bir sabırla âdeta çocuk gibi bakılıyor. Hepsinin derdine derman olunmaya çalışılıyor. Hastanenin verdiği hizmetler bununla da bitmiyor. Görev aşkı ve şevkinin zirveye ulaştığı bu yerde, gezici sağlık ekipleri Suud hastanelerini de tarayarak, herhangi bir sebeple bu hastanelere düşen Türk hacı adaylarını tespit ediyor, durumlarıyla ilgileniyor ve kafilesine durumu hakkında bilgi veriyor.

Mekke’nın arka sokakları

Buradaki durum bana Amerika’daki kenar mahallelerinde yaşayan siyahilerin veya Hispaniklerin yaşantılarını hatırlattı. Tek farkı orada geniş ve düz caddeler yerine burada dik ve dar sokaklar. Gerisi aynı. Temizliği, çocukların başıboşluğu, gençlerin kayıtsızlığı vs.

Kahvehane ve Döner–Kebap

Yoğun Türk nüfusu sebebiyle âdeta bir Türk mahallesi haline gelen Mekke’nin Mesfele bölgesi Türk kahvehaneleriyle de dikkat çekiyor. Hacı adaylarımızın kadınlı erkekli oturup yorgunluk çayı içtikleri ve derin derin sohbet ettikleri bu mekanlar bilhassa geceleri büyük ilgiye mazhar oluyor.

Mekke’nin Mesfele bölgesinde olan Doğu Türkistan pazarı dünyanın değişik yerlerinden gelen Türkistan kökenli hacı adaylarının buluşma ve hasret giderme yeri.

Mekke’de başta Türk hacılar olmak üzere müthiş denilebilecek bir alışveriş hastalığı hakim. Çoğu hac mevsimindeki üç aylık sezon için açılan dükkanlar her gün hacı adaylarınca dolup dolup boşalıyor. Fiyatların pazarlıkla bazen yarı yarıya indirildiği bu dükkanlarda hemen hemen hepsi Türkiye’de daha ucuza bulunacak türden eşyalar satılıyor. Dükkan sahiplerinin en çok memnun oldukları müşterileri Türkler oluşturuyor. Bu yüzden çoğu anlaşabilecek seviyede Türkçe biliyorlar. Dil bilmeleri daha çok mal satmalarını sağladığı için hacı adaylarımızın kaldıkları yerler her geçen gün artan miktarda eşyalarla doluyor. Öyle ki bazen eşyalar hacıdan daha kıymetli hale geliyor.

Hacılarımız döndüklerinde ziyaretçilerine hediye yetiştirmek için ne bulursa alıyorlar. Seccade, takke, parfüm, battaniye, elektrikli sobalar, aklınıza ne geliyorsa. Bundan dolayı hacılar kendi aralarında şakalaşırken tavafı, “Kabe ve alışveriş”, diye ikiye ayırıyorlar: Burada Misvak, Hurma, Zemzemin dışında hemen herşey ithal. Dolayısıyla bunların dışında götürülecek hediyelerin hepsi başka ülkelerde de var. Bence bunlar tercih edilmeli.

Mekke’de ticari taksi işlevi gören arabaların büyük çoğunluğunu ABD ve Japonya’nın bugün artık tedavülden kaldırdığı külüstür arabalar oluşturuyor. Darbeli oluşları, aşırı benzin yakmaları ve yüksek oranda kirli gaz yaymaları ile dikkat çeken arabaların şoförleri de ayrı bir alem.

Her ne hikmetse sinyal vermeme gibi bir alışkanlıkları olan bu şoförler, arabayı âdeta deve kullanır gibi kullanıyorlar. Birbirlerinin boşluklarına sinyal vermeden riskli dalışlar yapan şoförler bu sebeple sık sık kazaya sebep oluyorlar. Bu araçlarla hac öncesi 4 riyale gittiğimiz bir yere hac sezonunda 20–30 riyale gitmek işten bile değil.

Hac sezonu haricinde fazla müşteri bulamayan bu araçlara binmeden önce mutlaka pazarlık etmeniz gerekiyor. Bu durumun Mekke’de hacıların yoğun yaşadıkları bölgelere mahsus olduğunu, Mekke’nin Aziziye gibi daha lüks semtlerinde, Medine ve Cidde gibi şehirlerde görülmediğini de ifade edelim.

Hacc zamanında kaldırımlar yetersiz olduğundan, Kabe’ye yakın caddelerin trafiğe en azından bu mevsimde kapatılması veya Medine’de olduğu gibi hiç olmazsa Beytullah çevresinde metro uygulamasına geçilmesi, hem hacılar hem de dükkan sahiplerini rahatlatacaktır.

Kabe Hilton’un gölgesınde

Görüntülemenin en güzel yapılacağı bu mekandan ne yazık ki bu işi yapmak imkansız gibi. Bir oda kiralayıp, oradan resim ve görüntü alalım fikrimize yetkililerin, “Memnû”, cevabı ile tersyüz ediliyoruz. Kabe’nin hemen yanıbaşında kurularak Kabe’yi adeta görünmez yapan bu yapı hangi mantıkla bu kadar yakına yapılmış anlamak mümkün değil. Birkaç kilometre uzağına yapılsaydı kim zarar görürdü. Hemen yanıbaşında yapımı devam eden dev inşaat ise duyduğumuza ve öğrendiğimize göre Shereaton’a ait.

Osmanlılar, Kabe’yi her yönde güvenlik altında tutacak uzak bir mesafedeki dağın yamacına kurmuşlar. Ne yazık ki şimdi bu tarihi eser metruk ve ziyareti de kesinlikle yasak. Halbuki güzel bir teşrifatla bu atıl kale, çok cazip bir otel veya konaklama yeri haline getirilerek insanların hizmetine sunulabilir. Kabe’yi çevreleyen bu otel ve sarayların on seneye kadar ciddi engel olacağı apaçık meydanda iken, hala aynı yakınlığa başka otellere inşaat izninin verilmesi anlaşılacak gibi değil.

1932 doğumlu Gaziantepli Mehmet dedenin, Allah’ın evine bakışı gözlerinizin önüne geliyor. “Üç aydır hanımla birlikte buradayım. Gaziantep’e dönmek istemiyorum. Burada hayat boyu bulamadığımız şeyleri bulduk”, sözlerini yavaş yavaş anlamaya başıyoruz.

Mescid–i Haram ilk bakışta üç kat gibi görünmesine rağmen aslında dört kat. İlk anda fark edilemeyen, zeminin altındaki katta da ibadet yapılıyor. Bol sütunlu ve oldukça yüksek olan katlar havalandırma ve serinlik temini için çok sayıda asılı vantilatör ile donatılmış. Sütunların çoğunun dibine görüntüyü bozmayacak şekilde yerleştirilmiş, bir kullanımlık plastik bardaklarıla modern usullerde dizayn edilmiş zemzem termoslarından her an buz gibi zemzem içmeniz mümkün. Ayrıca tavaf alanına inen merdivenlerin sağ ve sol taraflarına da, musluklarından zemzem akan sıra sıra çeşmeler yapılmış. Kabe’nin etrafındaki tavaf alanının içinde ve Makam–ı İbrahim’in 20 metre kadar arkasında olan zemzem kuyularına ilaveten yapılan bu tertibat hacı adaylarının zemzeme ulaşmalarını oldukça kolaylaştırıyor.

Mescid–i Haram’ın üst katlarına düz merdivenlerle çıkılabildiği gibi yürüyen merdivenlerle de çıkılabiliyor. Her tarafa yerleştirilen iki iniş, iki çıkışlı yürüyen merdivenler hacı adaylarına rahatlık veren en güzel unsurlardan biri. Oldukça yaşlı hacı adayları çıkmakta çok zorlanacakları üst katlara bu sayede hiç yorulmadan çıkabiliyorlar.

Vav’ın Çizgisi Safa ve Merve

Mescid–il Haram’ın mimarisi Arapça’daki vav harfine benziyor. Mimarideki vav’ın oldukça uzun olan düz çizgisini, Hz. Hacer’in oğlu İsmail’e su bulmak için 7 kez gidip geldiği Safa ve Merve tepeleri oluşturuyor. Safa tepesi Kabe’ye 80 metre uzaklıkta olmasına karşılık, vav çizgisinin en uç noktasını oluşturan Merve tepesi ise 250 metrelik bir uzaklığa sahip. İki tepenin arası ise yaklaşık 400 metre. Safa’dan başlamak üzere Say yapmak için 4 kez gidip, üç kez gelmek zorunda olduğumuz iki tepenin arası, çok küçük bir kayalık kısmın haricinde tamamen mermerle kaplanmış durumda. 20 metre genişliğindeki Say yolunun tam ortasına yapılan birer metrelik, biri gidiş biri geliş olmak üzere iki dar şeridi, tekerlekli sandalyeli hacılar kullanıyor. 2. ve 3. katlarda da say yapmak pekala mümkün.

100’e yakın kapıdan çıkılan dış avlu namaz kılmanın yanı sıra Müslümanlarca bir gezinti ve dinlenme yeri olarak da kullanılıyor. Oldukça geniş olan avlunun altı, modern abdest yeri ve tuvalet olarak düzenlenmiş. Aynı anda yüzlerce kişinin abdest ve tuvalet ihtiyacını giderebileceği bu mekan, zorlanarak da olsa ihtiyacı karşılıyor. Avlunun dış kısımları ise seyyar satıcılarca işgal edilmiş durumda.

Sonsuz Nur’un Evi

Kabe’ye yaklaşık 100 metre uzaklıkta ise Peygamber Efendimiz’in (s.a.s.) doğduğu ev bulunuyor. Hz. Amine’nin, Efendimiz’e (s.a.s.) hamile kaldığı evin bakımsız hali burnunuzun direklerini sızlatıyor. “Es salatu ves selamu aleyke ya Resulallah”, derken gönlünüzdeki burkuntunun gözlerinizde sicimleşmesine engel olamıyorsunuz. Şimdi kütüphane haline getirilen, hac süresince ziyarete kapalı tutulan binanın tepesine bir de reklam tabelası konulmasına kızmadan edemiyoruz. Evin mahzun hali, İslam dünyasının mahzun haliyle bütünleşiyor ve insanı Efendimiz’in mahzuniyetine kadar götürüyor.

Kabe’nin doğu yakasında bulunan Efendimiz’in evi, Osmanlılar tarafından yapılmış ancak Suudi idaresi bunu beğenmeyerek yıkmış ve yerine derme çatma kırık dökük bir bina kondurmuş. Gece görevlilere ne zaman ziyaret edeceğimizi sorduğumuzda “Hac’dan sonra” cevabını aldık. Ancak İHA’dan Necati Bey hiç bir zaman bu evin ziyarete açılmadığını söylüyor.

Görevliye niçin ziyarete açılmadığını sorunca, bu kadar hacının akını ile yerle bir olacağını söyledi. Ancak istemeleri halinde saraylar diken Suudi Hükümeti, sözkonusu olan Peygamber’in evi olunca ne hikmetse bakımsız metruk bırakmakta beis görmüyorlar.

Ebu Cehil’in Evi

Gönül bu kutsal mekanları tarihteki haliyle görmek istiyor. Fakat ne yazık ki hızla devam eden inşaatlar Mekke’yi bir beton yığını haline getiriyor. Bu ise kutsal mekanların gölgede kalmasına, beton canavarlar tarafından adeta yutulmasına sebep oluyor. Beytullah ve Mescid–i Nebevi başta olmak üzere manevi dünyamızın da şaheserleri olan bu eşsiz eserlerin ciddi ve profesyonel olarak korunması gerekiyor.

Akşam namazını Kabe’nin mahfillerinde kılıyoruz. İkinci kata ancak çıkabiliyor ve Kabe’yi görecek kadar ön tarafa uzanıyoruz. İnsanın anlatmakla gerçeğini yansıtamayacağı bir manzara.. İnsan kafalarından oluşan bir insan seli dört köşeli binanın etrafında akıllara durgunluk veren bir güzellik içinde dönüyor dönüyor...

Dış yola kadar taşmış, mahfillerine varıncaya kadar hıncahınç dolu olan Mescid–i Haram’ı akşam namazından sonra dıştan tavaf etmeğe çalışıyor ancak tünelden geri dönüyoruz. Çünkü yatsıya hazırlık yapılıyor. Adım atılacak gibi değil.

Farzın bitiminden sonra Hac’da vefat etmiş iki hacının peşpeşe cenaze namazları kılınıyor. Biz namazımızı tamamlamaya çalışıyoruz. Ancak tavafçıların acelesi her tarafı ihtizaza getiriyor. O yüzden namazda yine akrobatik hareketlerden kurtulamıyoruz.

Tahtırevanlı Tavaf 200 Riyal

Kabe’nin içinde bulunduğu Mescid–i Haram içinde, sağlık sorunları olan, yaşlı ve güçsüz hacı adaylarının tavaflarını rahat yapabilmeleri için tahtırevan ve tekerlekli sandalye ile taşıma hizmeti veriliyor. 4 kişinin taşıdığı tahtırevanlarda 200, tekerlekli sandalye ile yapılan taşımalarda ise 50 Suudi Arabistan Riyali ücret alınıyor. ( şu andaki kura göre 1 riyal=Yaklaşık 65 bin TL.) Günde ortalama 3 müşteri taşıyan bir tahtırevan ekibinin bir üyesi 150 riyal gelir elde ediyor.

Güneş battıktan sonra Kabe’yi aydınlatan ışıklandırma direklerinin etrafını çekirge ve böcekler sarıyor. Çekirge ve böceklerin Kabe’nin zeminine düşerek ölmeleri sonucu her hangi bir kirlilik oluşmaması için zemin sürekli temizleniyor.

SUUD’da Kalmak Oldukça Zor

Suudi Arabistan’da kalmak için bir kefile ihtiyaç var. Pasaport şubesinin de imzalayıp mühürlediği bir kefaletin olması mecburi. Bir şehirden bir şehire geçişler devletlerarası geçişleri andırıyor.

Mekke’nin dış semtlerinde oturan M. Altan’dan dönerken karşılaştığımız hudut noktası ve polis kontrolü, Belçika’dan Fransa’ya girişteki kontrol ve giriş noktasıyla aynı özellikleri taşıyordu. Buraya dışardan gelip yerleşmiş bulunanlar ciddi endişe içinde bir hayat sürüyorlar.

Bizi götüren şöforün bir kaç soru sorması on iki senedir bu ülkede yaşayan ve ailece Arapça konuşan Altan’ı oldukça rahatsız etmiş ve duyduğu endişeyi birkaç kez dile getirmişti. Neden bu kadar tedirgin olduğunu sorduğumuzda, hiçbir güvencelerinin bulunmadığını her an yurtdışı edilmelerinin mümkün olduğunu söyledi. Yabancılara iyi gözle bakılmayan bu ülkede Nijerya, Malezya, Endonezya vs. ülkelerden iş amacıyla gelenler üçüncü, Mısır, Türkiye ikinci, ABD, Avrupa ise birinci sınıf olarak muamele görüyor. Yaptıkları iş ve aldıkları maaşlar da ona göre ayarlanıyor.

Mekke’de gözümüze çarpan en dikkat çekici hususlardan biri Türk hacıların yoğunluğu. Kabe’de ve alışveriş merkezlerinde bu yoğunluğu daha çok hissediyorsunuz. Suudi Arabistan’da işçi ve mühendis olarak çalışanlarla birlikte Türk hacı adayı sayısının 200 bine yaklaştığı ifade ediliyor.

Hacılarımız gençleşiyor

Hacı adaylarımız açısından sevindirici bir husus da her geçen yıl hacı adayı yaş ortalamasının giderek düşmesi.

15 yıl önceleri 70’lerde olan yaş ortalaması geçtiğimiz yıllarda 65’e, bu yıl ise 58’e düşmüş.

Yaş konusunda en ideal tabloyu ise Endonezya ve Malezyalılar oluşturuyor. Yaş ortalamaları 29–32 arasında değişen bu ülke hacıları, en rahat biçimde ibadetlerini gerçekleştirmelerinin yanı sıra kültür düzeyleri ile de dikkat çekiyor ve imreniliyorlar. Bu ülkenin hacı adaylarını birkaç aylık bir eğitimden geçirdiği ve yalnızca başarılı olanları gönderdiği anlatılıyor. DİB yetkilileri, bizim hacı adaylarımızın yaşlarının yüksekliği ve çoğunun eğitim seviyelerinin düşük olması sebebiyle bu konuda çok başarılı olamadıklarını belirtiyorlar.

Bugün haccda göze takılan bazı hususların daha önceye kıyaslandığında çok güzel gelişmeler olduğu da bir gerçek. Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Lütfi Şentürk, “Ben 30 yıldır bu organizasyonun içindeyim. İnsanların sokaklarda yattığı günleri bilirim. Kâbe’nin merdivenlerinden inerken birbirlerini ezen, hatta ölümlere sebep olan hacılar vardı. Şimdi merdivenlerde ezilme olmadan iniliyor. İnsanlar eskiye göre birbirlerine oldukça iyi denilecek düzeyde bir saygı gösteriyorlar. Mekke’de şartlar da çok düzeldi. Bunlar gelecekte daha güzel şeylerin olacağının işareti”, şeklindeki sözleriyle bu görüşümüzü destekliyor.

Diyanet kanalıyla hacca gelen adaylar Kâbe’ye yürüyerek 15 dakikalık mesafede olan, “Mesfele” ve “Mahbes–ül Cin”, semtlerine yerleştiriliyorlar. Kişi başına 3.5 metrekare düşecek şekilde yerleştirme yapılıyor. Her odada bir buzdolabı bulunuyor ve odalar klimayla soğutuluyor. Burada klimasız ve zemzemsiz ev yok gibi. Görüştüğümüz hacı adayları hemşehrileri ile aynı binada olmaktan ve odalardan memnuniyetlerini ifade etmekten geri durmuyorlar.

Hacı Odaları Kargo Servisi Gibi

Türkiye’den gelen hacı adaylarının en büyük zaafı ne bulursa almaları. Odalar, valiz ve çuvallarla dolup taşmış durumda. Aslında bunların çoğu Türkiye’den alınabilecek cinsten şeyler. Hatta aldıklarının bir kısmı Türk malı damgasını taşıyor.

Aslında bavul, çanta türü şeyler, hurma, zemzem, misvak ve kalitesi iyi tespit edilmek kaydıyla battaniyeler Türkiye’ye göre daha ucuz. İsrafın ve insanın kendisine eziyet etmesinin haram olduğu gerçeği hacı adaylarımıza iyice belletilmeli. Eline 45 kilo zemzem, 45 kilo hurma alan bir hacı adayının bu yükün uçağa yüklenmesinde yaşadığı eziyeti siz düşünün artık.

Hacılarımızın ve rehberlerin çözüm bulamadıkları meselelerde Mekke’de bir fetva ekibi kurulmuş. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkan Vekili Prof. İbrahim Çalışkan, masasındaki direkt telefonla anında sorulanlara cevap veriyor. Hacı adaylarının en çok ihram yasaklarını ihlal ettiğini belirten Çalışkan, “İhram yasağında en çok yapılan hata ise erken tıraş olmak. Hacı adayı Medine’den geliyor. Yoruldum uyuyacağım diyor. Arkadaşları Kâbe’ye gidip tavaf ve saylerini yapıp geliyor ve tıraş oluyorlar. Onların tıraş olduğunu gören hacı adayı da vazifesini yapmadığı halde tıraş oluyor. Tabii ki bu da cezaya giriyor”, diyor.

Her kafilede din görevlisi bulunduran DİB, görevlilerin cevap vermede zorlanması halinde hemen fetva ekibinin aranması direktifini vermiş. Dolayısıyla çözülemeyen hiçbir mesele olmadığı gibi, herkes bu hizmetten faydalanabiliyor.

Mekke’nin Süleymaniye adlı semtinde ihtişamlı ancak öksüz yapısıyla Osmanlı Kışlasına uğramadan geçemiyoruz.

Mekke’yi ve Mekkelileri korumak üzere binlerce kilometre katedilerek gelinen bir yer olmasına rağmen yıkılmaya terkedilmesi insanda garip duygular uyandırıyor. Hemen yanıbaşında bitiverilen dev binalarla kapatılmaya çalışılan kışla yetkililerin girişimini sabır ve hasretle bekliyor.

Cennet’ül Mualla

Mescidül–CİN

Hz. Peygamberimizin zevcesi Hz. Hatice Validemiz ve binlerce sahabenin yattığı bir kabristan Cennetü'l-Mualla. Düzeltilmiş, tarla evleklerine döndürülmüş mezarlıklarda isim cisim aramak beyhude. Sadece birkaç taş parçası düzensiz olarak serpiştirilmiş gibi. 1. Abdülhamid’in de medfun olduğu bu mezarlıkta, bizimkilerdeki havayı teneffüs etmek imkansız gibi.

Cin Mescidi, Efendimiz’in Cin kavmiyle görüşüp tebliğde bulunduğu ve namaz kıldığı mekan.

Şu anda kerpiç tuğlalardan örülmüş fazla büyükçe olmayan camide, Kuzeydeki 1. kapı kadınlara, öndeki 2. kapı erkeklere ayrılmış.

Namaz vaktinden çok önce özellikle Uzakdoğulu Müslümanlar tarafından doldurulan cami diğer zamanlarda kapalı tutuluyor. Kışlanın çaprazında bulunan Cennet–i Mualla’ya yakın bu belde görülmeye değer.

Büyükelçi’nin Ziyareti / 28.3.98

Suudi hükümeti bazı ülkelere hacı kotası koyduğundan çoğu hacımız, hac’larını garantiye almak için, mevsiminden önce gelerek burada aylarca bekliyor. Aslında kaçak kalmalarına rağmen Hükümet çeşitli sebeplerden dolayı umrecilere göz yumuyor. Ciddi her hangi bir hazırlık yapmadan kalınan bu uzun sürede başta sağlık olmak üzere yüzlerce sıkıntı yaşamak zorunda kalıyor umrecilerimiz.

Arabistan’da Hilal’in en iyi görüldüğü yer Cidde. Dolayısıyla gidip yerinde müşahede edeceğiz. Ancak çıkan bir kum fırtınası hava şartlarını menfi yönde etkilediğinden bu amacımızı gerçekleştiremiyoruz.

Fakat sonuç olarak yine de Cidde’deyiz. Mekke’de olması gereken temizlik, trafikteki düzenlilik ve sakinlik burada. İnsanlar birbirine saygılı, esnaf insaflı, binalar ve yollar modern.

Cidde ile Mekke iki ayrı devlet gibi. Bunun sebebini sorduğumuzda Mekke’de esnafın bütün çalışmalarını 1–1.5 aya veya taş çatlasın 3 ay olan hac mevsimine bağlamış olduklarını belirttiyorlar.

Diğer bir husus ise istiabın çok üstünde insanın aylarca burada misafir edilmesi. Bütün her şeye rağmen hayat çok güzel, Mekke’de yaşamak çok güzel. Tabi ki bu daha güzeli yaşamaya yaşatmaya engel değil.

Kabe yıkanıyor / 29.3.98

Cidde’de gerekli yerleri dolaşıp caddede akşam namazını eda ediyor, deniz ürünleri lokantasında akşam yemeği yiyoruz. Döndüğümüzde saat 12’yi bulmuştu.

Yarın saat 7’de Kabe yıkanacak. Niyetimiz, arkadaşlarla yatsıyı Kabe’de kılıp sabahlamak. Allah’a şükür bunu gerçekleştiriyoruz.

Bir tavaf yaptıktan sonra 1. mahfile çıkıp Kabe’yi oradan seyrediyoruz. Aman Allah’ım ne müthiş ve cezbedici bir manzara. Sanki insanlar yıldız olmuş, galaksilerle beraber kainat durmak bilmezcesine dönüyor, dönüyor.

Bu arada saat 04’e doğru Teheccüd için ezanlar okunmaya başlıyor ve herkes teheccüde kalkıyor. Yaklaşık bir saat sonra ise sabah ezanı okunacak, hacılar bu arada kimi hafif kıvrılarak uzanmış kimi sırtüstü yatmış, kimisi de başını veya sırtını mahfilin korkuluklarına yaslamış bir şekilde dinlenmeye çalışıyor. Sabah ezanıyla beraber ihtizaza geliyor Müslümanlar. Bu arada ciyak ciyak bir ses yükseliyor arka saflardan. Derken kendisine katılanlar oluyor. Ne olduğuna baktığımızda kısa boylu iki Türk Hacısı birisi beyaz diğeri siyah sakallı iki vatandaşımız sinir küpüne dönmüş tirtir titreyerek kadınların arkaya geçmesini emrettiklerine şahit oluyoruz. Onlara Arap ve Endonezyalılardan da taraftar çıkıyor. Ve kadınlar adeta kollarından tutulup atılıyor. Kolundan tutulsa iyi, erkek hacılar seccadesini rastgele atıp namaza durunca zavallı kadınlar ezilmemek için kaçmaktan başka çare bulamıyor. Çoğu kadın ise kocasını kaybedeceği korkusuyla ne yapacağını şaşırmış bir vaziyette ağlıyor. Saat 12’den 5’e kadar gelip yer tutmuş kadınların bu zorbavari kışkışlanmasına kalbim ve vicdanım elvermiyor. Kadınlara oturun dedikten sonra kalkıp ben de, “Ne hakla, saatlerce önce kocalarıyla veya hanım arkadaşlarıyla gelip yer tutan bu insanları, hangi sebeple böyle insanlık dışı bir muameleyle yerlerinden ediyorsunuz”, diye bağırıyorum. Bazılarından, “Ama namazımız olmuyor. Bunların mezhebi farklı, bari sen böyle söyleme”, diye karşılık görüyorum.

Ben ise daha hızlı bağırarak, “Namazınız fasit oluyorsa gidersiniz başka mahfilde kılar, burayı hanımlara terkedersiniz”, diyerek cevaplıyorum. Bu arada birkaç hacı da hanımlarından kopmanın üzüntü ve kızgınlığından bana katıldıkların belirtiyorlar.

Nefesler tutulmuş insanlar sıkışmadan dolayı adeta tek vücud olmuş ve kapının açılmasını, bir nebze de olsa Beytullah’ın içini görebilmek can atıyorlar.

Ve kapı açılıyor. Açılmayla birlikte canhıraş feryat ve figanlar, salavat ve selamlar, selamlamak için istisnasız bütün eller havada ve gözyaşı seli en doruk noktaya ulaşıyor. Yağmur yavaş yavaş hızlanıyor. Gözyaşıyla orantılı bir şekilde gözyaşı, ter, yağmur birbirine karışıyor. Ilıman, nemli bir havada hacılar iliklerine kadar ıslanıyor. Kabe’nin içine 50–60 kişi giriyor ve içerisi dışarıdan aydınlatılıyor.

Aydınlanma ile beraber, haykırışlar yakarışlar daha da artıyor. Görebilmek ümidiyle millet adeta birbirini basamak yapmaya çalışıyor.

Kabe’nin içi

Bundan sonrasını, Türk basınını temsilen içeriye alınan Anadolu Ajansı muhabiri Bilal’den dinleyelim: “Önce titremeye başladım. İçeriye girdik herkes bir tarafa dönerek iki rekat namaz kıldı. Kabe’nin içine girildiğinde, ilk olarak yapının içindeki ağaçtan inşa edilmiş üç sütun ile karşılaşılıyor. Birkaç adım ilerledikten, sonra Kabe’nin içi bütün sadeliğiyle gözler önüne seriliyor. Dışı taş, iç tarafı mermerden yapılı Kabe’nin iki iç duvarında 9 adet oyma, 1 adet de altın kabartma Ayet-i Kerime yer alıyor. Kapının önünde bulunan sütun ile orta sütun arasında işlemeli ve mavi renkli tahta sandık bulunuyor. Burada oymalı ve içinde tütsü yakılan tarihi bir ocak da yer alıyor. Tavandan başlayarak duvarların ortasına kadar mavi işlemeli kaplaması olan Kabe’nin içinde ayrıca, tarihi değere sahip metal zemzem testileri ile kandiller de var. Üç noktasında altın halkalar bulunan tahta sütunlar arasında gerilmiş metal ipe asılı bulunan testi ve kandillerin pek çoğunun Kabe’nin yapıldığı dönemie ait.”

İçerde bunlar yaşanırken, dışarıda biz ayrı bir boyutta yaşıyor gibiydik. Daha sonra dışarıdakilerin bakışları altında asker kordonuyla ayrılmış kısımda Kabe’ye girenler, bu sefer etrafta rahatça tavaflarını yapıp her şavtta Hacer–ül Esved’i öpme şansını yakalıyorlar.

Biz ise yıkama öncesi yaklaşık 1.5 saatte ancak tavafı tamamlayabilmiştik. İnsanlar o kutlu taşı öpmek, elini sürmek için adeta birbirini ezmişti. Doğrusu hangisinin daha sevaplı bir iş olduğunu ancak Mevlam bilir.

Diğer Sayfalar -->   | 1 |  2 |  3 |  4 |  5 |