Kaside-i Nuniyye

	Geri İleri Hızır Bey Çelebi
Senâ-u hamd-u minnet Hakk'a her ân O'dur Sultan Ali-l-Vasfı veş'Şân Yetişmez künhüne efhâm-ı mahlûk Erişmez hükmüne âsâr-ı butlân Hamd= güzel övgüler, bâtıl olmanın eserinden hüküm ve hikmeti münezzeh, şânı ve sıfatları âlî Allah'a mahsustur. Salât olsun Nebîmiz Mustafa'ya Odur mübdi'-i nûr-i şer'i Yezân Allah'tan rahmet ve bereketler, şeriatini izhar eden Adnan neslinden Mustafa=seçilen= seçkin Nebîmiz'in üzerinde olsun Dahî ashâb-u âl-u tâbiîne Bulutlar nitekim bezi ede bârân Böylece rahmetler, bulutlar mer'alarda sahralarda cömerdlik yaptığı müddetçe, âlinin, ashabının ve sonra kendilerine tâbi' olanların üzerinde olsun. Budur abd-i fakîrin i'tikâdı Kabul eder her ehli iman Zihnimde tutmuş olduğum hükümler Allah'a karşı günah işleyen kulunun akidesidir. Onu, imanla vasıflanan her müslümana tavsiye etmektedir. Zahîre eyleyub rûz-i cezâya Umar Hakk'dan anınla ecr u ihsân O zihnî akîdelerimi, ihsan ve adalet sahibinin yanına emanet bırakmış olduğum halde hakkında şüphe olmayan güne zahîre= azık saymaktayım.. Vucûd-i Sâni'-u Banî Kadîme Delillerdir havâdis cümle erkan İlâhımız = azabından korktuğumuz nimetini sevdiğimiz olan Ma'bûd'umuz, Vacib = aklın yokluğunu kabul etmediği Hak Bir Varlık'tır. Eğer O olmasaydı, imkan vasfıyla kuşatılmış silsile ferdleri kesilmezdi Böylece hâdiseler= olaylar, aslî unsurlar, ferden ve topluca, kadîm, San'atçı, Yaratıcı'nın Vücûdu üzerine şehadet etmektedirler. Çu yok halk-ı halâyık ihtilâfı Bilindi bir durur bu hükme sultan Mahlukun muhalefetten hâlî olarak yaratılması- çünkü tevâtür yoktur- ikinci bir hâlıkın= yaratıcının varlığına hüküm etmeyi engeller. A'nın Zatı'na benzer nesne yok hiç Vucûb ile değil bu hükm-i imkan O Mutlak Vücûd'un Zât'ı yani Kendisi, imkanla vasıflanan şeyin benzeri değildir. Binaenaleyh Vücub ile imkan hükmü bir değildir. Subûtî Sıfatlar Velî Semi'-u Basar İlm-u İrâdet Hayat, Kudret, Kelâm-ı gayri elhân Sıfatlardır bular Zât ile kâim Kadîmlerdir gerekdir böyle îmân Çu etmez Hakk'dan ânlar infikâkı Hata görmez bu sözde ayn-ı yekzân O Mutlak vücud, Hayy= Diri'dir, İşiti'dir, Görücüdür, Bilici'dir, İradeli'dir, Kudret Sahibi'dir; telaffuz olmaksızın Kelam Sahibi'dir. İfâde eyledi nefy-i teselsül Ki vardır kudret zî sun'-u itkân Birbiri ardınca yahud topluca teselsülün nefyi, sanatı hatadan korunan sanat Sahibi'nin Kudreti'ni ifade etmektedir. Zâtî sıfatların delili Delîl eylediler ilmine ânın Kemâl-i sun'unu erbâb-ı îkân Nitekim yakîn erbabı, müessirin ilminin üzerine işinin hatadan âri olmasını delil kılar Erişmezse zamâniyyâta ilmi Değil lâzım gelir kevkît-i ezmân Ve Onun tüm zamanları bilmesi, ilminin zamana bağlanmasını gerektirmez. İrâdetle gelir her şey vücûda Değil lâkin rızası üzre küfrân O'nun iradesinden hiçbir şey haric değildir. Ancak Kendisi aslâ küfre razı olmaz. Dahî emr-u taleb olmaz irâdet Sıfatdır ol eder isbât-ı rüchân Allah Teâlâ'nın iradesinin manası, emretmek, taleb etmek değildir, bilakis makdûru= güç yetirilen şeyi, tercihe tahsis eden bir vasıftır. Şu eşyâda kim olmaya terâcuh Revâdır anda tercih etmek insan İki kâse beraber su verilse Birin almak gibi ol demde atşân Seçilmesi menfî olan şeyin tercih edilmesi mümkündür. Mesela susuz bir kimsenin iki su kabından birisini seçmesi gibi. Dahi tekvîninin yokdur zamânı Velî mahlûka vardır vaktile ân Zâtî sıfatların delili- 2 Kelâm aslında bir nefsî sıfattır Anın çün söylemez hırsla hayvân Konuşmamız, nefsî bir sıfattır. Binaenaleyh kendimize mahsus olan konuşmak = telaffuz vasfıyla, dilsizden ve konuşamayan hayvandan ayrılmaktayız. Değildir muktezâ Nefsiyle halkın Lügâtin halkı İncîl-u Furkan İncil ve Tevrat gibi lügatleri yaratması, Zatı'na mahsus kelâmının mahluk olmasını ve o kelâmın çokluğunu gerektirmez. Kelâmın gayrıdır ilm-u İrâdet Anı tefrîk eder yerinde vicdân Binaenaleyh vicdanla beraber olduğu zamanda, iradesinin farklı olmasından dolayı, kelam, bir şeyi bilmek yahud onu irade etmek demek değildir. Değildir şer'i hak fer'i kelâmın Yeter isbatına i'câz-ı Kur'ân Kur'an'ın muciz olması kâfi geldiği için şeriatin sübûtu kelâm sıfatının dalı değildir. Ahirette Allah'ın Görünmesi Haktır Görür gözlerle Mü'minler Hudâ'yı Anı görmez olanlar bunda umyân (küfür sebebiyle dünyada) Kör olanlara değil lâkin ahirette Allah'ın gözle görülmesi Mü'minler için vâki'dir Dahî bilkim hüviyetdir görünen Velî cevherliğinden sanma ey cân Dahî sanma araz olmak yönünden Ola ya sebk yönünden ana fukdân Madde olduğundan, araz olduğundan yahud üzerine yokluk geçmesinden dolayı değil, ancak Zât-ı Şerîfi Kendisi görülecektir. Bilinmez bunda Hakk'ın kühn-i Zâtı Tereddüd ahiretde etti ihvân Hakk Teâlâ'nın Zâtı'nın Hakîkati, âlemimize nazaran idrak edilmemektedir. Lâkin ahirette idrak edilip edilmemesi hususu tereddüdlüdür. Tercüme : İsmail Çetin
Geri İleri