Müslüman
çeçenlerin Ruslara kök söktüren tarihsel mücadelesi.
RAMAZAN GÖZÜBÜYÜK - Çeşitli Kaynaklar
1783
Çeçenlerin Çarlık Rusyası işgaline karşı başlattığı sa-
vaş Kuzey Kafkasya'ya yayıldı. 1780'lerin başında başlayan
savaşta cihadın liderliğini Şeyh Mansur yürütüyordu. Rus isti-
lâcılar katliam yaptılar. 1791'de tutukladıkları Şeyh Man-
sur'u, 1794 yılındâ Slisselarg hapishanesinde şehit ettiler,
ama savaş devam etti.
1816
Çar, General Yermalov'u Kafkasya'ya komutan to-
yin etti. Yermalov büyük bir ordu ile Çeçenleri ve diğer Kaf-
kas halklarını katliama tabi tuttu.
1828
Rus baskısına dayanamayan Dagıstan'da Müslü-
manlar önce İmam Gazi Muhammed, daha sonra İmam
Hamzat önderliğinde ayağa kalktılar. Büyük savaş bir anda
bütün Kafkasya'ya yayıldı.
1834
İmam Hamzat'ın şehit edilmesinden sonra cihadın
önderliğini İmam Şamil yapmaya başladı. Taşo Hacı liderli-
ğindeki mücahid kuvvetleri de İmam Şamil saflarına katıldı.
1839
Çarlık, Çeçenlere karşı baskın düzenlemeye başla-
dı. İmam Şamil liderliğindeki büyüklü küçüklü bütün Çeçenler
ve Kuzey Kafkasya halkları gazavat savaşına, cihada başla-
dılar. Milli Azadlık cihadı olarak bilinen bu savaş tam 25 yıl
devam etti. Bu savaş Rus tarihine Kafkas Harbi olarak girdi.
Rus demokrat yazarı N.Çernişerskiy, bu savaştan bahseder-
ken, "Rusya bu savaşa yılda 25 bin asker gönderdi" diye
yazmaktadır. General N.N. Rayevsk ise "Bizim Kafkas-
ya'daki hareketlerimiz Amerika'nın istilâsındaki facialar gibi
idi" diye yazmaktan kendini alamamıştır.
1859
Ruslar, Çeçenlerin son durağı Vedeno köyünü de iş-
gal etti. Şamil esir düştü. 25 yıl devam etmiş olan savaşta mil-
letin yarısından çoğu vuruldu ya şahit oldu veya gazi. Fakat
Çeçenler yılmadı. Savaş 1864 yılına kadar devam etti.
1865
Ruslar, sömürge rejimi uygulamaya başladılar. Çe-
çen gençleri Rus ordusu arasına dağıtıldı. Birçokları da ülke-
nin dışına çıkmak zorunda kaldı. Anadolu'ya göçler bu tarih-
te başladı.
1877
Çeçen ve İnguşlar yeniden ayağa kalktı. İki yıllık çe-
tin savaştan sonra Ruslar, Çeçen ve İnguşları vatan toprakla-
rından sürgün ettiler ve bölgeye Rus Kazak (koçak/larını yer-
leştirmeye başladılar. Bunun üzerine Çeçen ve İnguşlar geril-
la savaşı ,başlattı. Zalimhan, liderliğindeki mücahidler;
1917 yılına kadar Rus Koçaklorına karşı savaştılar.
1917
Çeçen Inguşlarla Rus Kazakları arasındaki ölüm ka-
lım savaşı başladı. Bu savaş bir yıl sürdü. Çeçenler, 1918 yı-
lında kendi topraklarını geri aldılar. Çeçenler, Şeyh Uzun Ha-
cı önderliğinde Kuzey Kafkasya Emirliği altındaki Islâm dev-
letinin kurulduğunu ilan ettiler.
1920
Komünistler, Kuzey Kafkasya'yı işgal ettiler. Sovyet-
ler sıkıyönetim ilan etti. Olağanüstü idarenin başını ÇK (daha
sonra KGB) yürütüyordu. Aydınlar, bilhassa din adamları kur-
şunlandı.
1922
Komünistler, bölgeyi "Çeçen vilayeti" ilan etti.
1924-25
Kafkasya Sıkıyönetim Komutanlığı, 10 bin Çe-
çen İnguş aydınını hapsetti. Komünist olmayanlar idam edil-
di, kurşuna dizildi.
1929
Kafkasya Harbi Komutanlığı, Çeçenistan'da kolhoz-
laştırma (halkın topraklarına el koyma) hareketi başlattı. Bu
uygulamaya karşı çıkan Çeçenler, Şit İslambulov liderliğinde
başkaldırdılar.
1930
Kızılordu, Şit İslambulov liderliğindeki
mücahidlerle anlaşma yoluna gitmek zorunda kaldı.
Bu anlaşmaya göre Sovyetler, Çeçen İnguşların
haklarına saygı duyacakları garantisini verdi.
1931
KGB, anlaşmayı bozdu ve Şit İslambulov ve
arkadaşlarını kurşuna dizerek şehit etti. Şit
İslambulov'un yerine kardeşi Hasan İslambulov
geçti ve 1935 yılına kadar Kızılordu ile savaş
devam etti.
1932
Çeçenistan Nogayyurt bölgesindeki halk
ayaklandı. Buna karşı NKVD (daha sonra KGB)
buradaki herkesi hapse atarak işkenceler uyguladı.
Sonra diğer yerlerdeki milleti kötülemek için kızıl
partizan İbrahim Gelderan liderliğinde sahte bir
ayaklanma gerçekleştiren KGB, halkı Kızılordu
kurşunlarına hedef ettiren Gelderan'a öldürttü.
1936
Yıllardır devam eden savaşı durdurmak
isteyen Moskova, Çeçen-Inguş vilayetine, Çeçen
İnguş Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti adını
verdi. "Sovyet Sosyalist" kelimelerini istemeyen
millet aydınlarını 1937 yılında hapse attılar. Bir yıl
içinde 10 bin kişi tutuklandı ve hiçbirisi evine
dönemedi.
1940
Milleti tehcir eden Ruslara karşı
Hasan İslambulov liderliginde başlayan
ayaklanma herkesi birleştirdi. Şatoy şehrini ele
geçiren Hasan İslambulov askerlerinin hareketi
millete güç verdi ve Galanoj İnguş halkının geçici
inkılap hükümetini kurdular. Ruslar ne kadar
saldırdılarsa da İslambulov taraftarlarını yok
edemediler.
1944
Çeçenler, Kırım; Karaçay, Balkar ve Ahıska
Türkleriyle birlikte, Stalin tarafından Sibirya ve
Türkistan steplerine sürgün edildiler. Bu topyekün
sürgün sırasında binlerce Çeçen açlık, salgın
hastalık ve Rus kurşunlarıyla öldü.
1957
Sovyet lideri Nikita Kuruşçev, sürgündeki
Çeçen ve İnguşlara, eski durumlarına kavuşmaları
için bazı haklar tanıdı. Sürgündekiler, Çeçen
Inguş Cumhuriyeti'ndeki yurtlarına dönmeye
başladılar.
1960-1970
Bu yıllar içerisinde Moskova, Çeçen
İnguşların dağlık yerlere, şehirlere, Rus
Kazaklarının yerleştirilmesi, nüfus yapısının
değiştirilmesi çalışmalarına devam etti. Çoğu
yerlerde sahte törenler yaptı. Çeçen İnguşlar bu
sahte törenlere çok sert tavır aldılar. Rus-Çeçen
mücadelesi ideolojik savaş şeklinde devam etti.
1982
Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin birinci
adamı Brejnev'in yardımcısı Süslov, "Başka
milletler, Sovyetler Birligi'ne kendı arzuları ile
katılmışlardır" diyerek asimilasyon politikasını
sürdürdü.
1988
Çeçen İnguş Halk Cephesi kuruldu. Hoca
Ahmet Bisultanov lider seçildi. Cephe, ilk eylem
olarak Gudermes'te yapılmakta olan kimya
fabrikasına karşı protesto gösterileri düzenlemeye
başladılar. Bu arada siyasi teşkilâtlar da kuruldu.
Bu teşkilâtlar, 1990 yılında siyasi parti hüviyetine
büründü.
Kasım 1990
Çeçen Halk Kurultayı toplandı. Kurultayda
Çeçen Milli Komitesi kurulması kararı
alındı. Komitenin adı daha sonra Milli Kongre olarak
değiştirildi ve başına Cevher Dudayev getirildi.
5 Eylül 1991
Ağustos ayında Sovyetler Birliği
Komünist Parti Genel Sekreteri ve Devlet Başkanı
Mihail Gorbaçov'u devirmek için yapılan darbeyi
destekleyen Çeçen İnguş hükümeti, baskılar
sonucu; bağımsızlık yanlısı Çeçen Milli Konse-
yi'nden istifa etmek zorunda kaldı. Rus Hava
Kuvvetleri'nden kendi isteğiyle emekli olan General
Cevher Dudayev, ülkesine döndü ve milli lider ilan
edildi.
Ekim 1991
Cevher Dudayev, Moskova yanlısı
geçici hükümeti devirmek için kampanya başlattı.
Resmi daireleri ele geçirmeye başlayan Cevher
Dudayev halkın yüzde 80'den fazlasının oyunu
alarak Devlet Başkanlığı'na seçildi ve tek ta-
raflı olarak bağımsızlık ilan etti.
Kasım 1991
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris
Yeltsin, olağanüstü hal ilan ederek Çeçenistan'ın başşehri
Grozni'ye asker gönderdi. Bu askerlerin Grozni havaalanın-
da Devlet Başkanı Dudayev'e bağlı askerler tarafından engel-
lenmesi üzerine, Rusya Parlamentosu olağanüstü hali kaldırdı
ve Rus askerleri 3 gün sonra geri döndü.
Haziran 1992
Çeçen-İnguş Cumhuriyeti, "Çeçenistan"
ve 'İnguşistan" olarak birbirinden ayrıldılar. Inguşistan, Rus-
ya Federasyonu içerisinde kalmaya karar verirken Çeçenis-
tan'ın bağımsızlık kararı Rusya tarafından reddedildi.
1994
Moskova; Çeçenistan'ın suçlular için karargâh ol-
maya başladığı şeklinde propaganda yapmaya başladı ve
halkın Cevher Dudayev'i devirmesi için çağrı yapmaya baş-
ladı.
2 Ağustos 1994
Rusya'nın desteklediği bilinen muhalefet tarafından
organize edilen Geçici Konsey, Cevher Dudayev'i
devirme çalışmalarına başladı.
25 Kasım 1994
Moskova destekli isyancılar, tank ve ağır silahlarla
Grozni'ye saldırdılar, fakat bir gün sonra geri
çekilmek zorunda kaldılar.
29 Kasım 1994
Boris Yeltsin, Dudayev ve muhalefete 48 saat
içinde silahlarını bırakmaları çağrısında bulunarak,
aksi halde olağanüstü hal ilan edeceğini açıkladı. Rus uçak-
ları Grozni'yi bombaladı.
30 Kasım 1994
Rus uçakları tarafından yeni bir hava
saldırısı daha yapıldı. En az 10 uçağın katıldığı saldırıdan
sonra Cevher Dudayev, kadın ve çocuklara Grozni'yi terket-
meleri çagrısında bulundu. Rusya, Çeçen sınırına asker yığ-
maya başladı.
1 Aralık 1994
Rusya'nın, verdiği sürenin bitmesine rağmen, hiçbir
harekette bulunmayan Yeltsin, Çeçenlerin elindeki
Rus esirleri geri alabilmek için her yolu deneyeceğini açık-
ladı.
5 Aralık 1994
Rusya, Çeçenistan'ın terörist yatağı oldugunu
ileri sürerek, Batı'yı yanına almak teşebbüslerine başladı.
6 Aralık 1994
Çeçenistan bağımsızlığını elde etmesinden
sonra ilk dafa en üst seviyede bir toplantı yaptı. Rusya
Savunma Bakanı Pavel Graçev ve Cevher Dudayev, yaptıkla-
rı görüşmede, krizin sona ermesi için güç kullanılmaması ko-
nusunda görüş birliğine vardılar.
7 Aralık 1994
Rus Güvenlik Konseyi, tarafların silahsız-
landırılması için bütün anayasal tedbirlerin uygulanmaya ko-
nulmasını istedi.
8 Aralık 1994
Boris Yeltsin, anayasal tedbirlerin uygulanmasını istedi.
10 Aralık 1994
Rusya, Çeçen hava sahası ve sınırını kapattığını
açıkladı. Grozni yine bombalandı. Dudayev'in yar-
dımcılarından biri, Rusya'nın Çeçenistan'ı işgal etmeleri halin-
de, Rus askerlerinin tabut içinde terk edeceklerini söyledi.
11 Aralık 1994
Rus askerleri, 3 koldan Çeçenistan'a girdiler.
Yeltsin, 15 Aralık tarihine kadar süre tanıyarak, Çe-
çenlerin silahlarını bırakmalarını istedi.
12 aralık 1994
Rus uçakları, Grozni yakınındaki hedefleri
bombaladı. Grozni'nin dışındaki köylerde ağır
çarpışmalar meydana geldi.
14 Aralık 1994
Cevher Dudayev, Rusya'yı uyararak
bir adım daha atmaları halinde, gerilla savaşı
başlatacaklarını ilan etti. Barış ümidi, Çeçenlerin
Rusya'nın isteklerini reddetmeleri ile son buldu.
15 Aralık 1994
Boris Yeltsin, Cevher Dudayev
taraftarlarının silah bırakması için verdigi süreyi 48
saat daha uzattı. Dudayev, Rus askerlerinin
çekilmesi halinde masaya oturacağını açıkladı.
16 Aralık 1994
Çeçenistan'a gönderilen bir Rus
general, Yeltsin'in hareketinin anayasaya aykırı
olduğunu belirterek, "Bir adım daha ileri
gitmeyeceğini" ilan etti. Rusya Güvenlik Konseyi
yaptığı açıklamada, verilen süreyi cumartesi gece
yarısına kadar erteledi.
17 Aralık 1994
Rusya Dışişleri Bakanı Andrei
Kozirev, yabancıların ülkeyi terketmesini istedi ve
Dudayev'i bir defa daha görüşme masasına davet etti.
18 Aralık 1994
Rus uçakları gece yarısından
itibaren Grozni'yi bombalamaya başladılar. Fakat
kara harekâtına geçilmedi. Grozni'de bulunan
Dudayev taraftarları sessiz kalarak Rusya'nın ikinci
bir adım atmasını beklediler.
19 Aralık 1994
Rus kuwetleri özellikle sivil
yerleşim birimlerini bombalayarak 16 kişinin
ölümüne sebep oldu. Grozni'ye yönelik hava
saldırıları yine devam etti. Grozni dışında yoğun
çarpışmalar oldugu bildirildi. Bölgede bulunan
gazeteciler, Petropavlovskaya köyünün Rusların
eline geçtiğini bildirdi. Cumhurbaşkanlığı
Sarayına yönelik saldırılarda, sarayın isabet
almadığı, mermilerin boş araziye düştüğü belirtildi.
Ocak 1995
Rus tankları Grozni'nin merkezine doğru ilerlemeye başladı.
Şubat 1995
Mücahidler başşehir Grozni'yi terk etmeye başladı.
Nisan 1995
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı
AGIK, Çeçenistan komisyonu kurmaya karar verdi.
Dudayev, Rusya içinde saldırıda bulunma
tehdidinde 'bulundu. Argun, Gudermes ve Şali'yi ele
geçirmeye başladı.
Mayıs 1995
Rus askerleri Kafkas dağına dogru
ilerliyor. AGİK himayesinde yapılan görüşmelerin ilk
turunda sonuç alınamadı.
Haziran 1995
Askerlerinin, güneydoğudaki mücahidlerin
karargâhını ele geçirdiklerini duyuran Rusya,
Şatoy ve Nazhoyyurt'u da aldılar.
14 Haziran 1995
Çeçenistan'a 70 kilometre mesafedeki
Stavropol şehrinin Budonnovski
kasabasına baskın düzenleyen Şamil Basayev
liderliğindeki bir grup mücahid, bir hastanede
yüzlerce Rus'u rehin aldı.
15 Haziran 1995
Rusya, Kuzey Kafkasya'daki kuvvetlerini
alarma geçirdi. Yeltsin, Rus sivillere
sakin olmaları çağrısında bulundu.
16 Haziran 1995
Rus askerleri, Çeçenlerin saldırı
ihtimaline karşı Moskova'daki kilit öneme sahip
binaları korumaya aldı. Rus parlamentosundaki
gruplar, hükümetin istifasını istedi. Yediler toplantısı
için Kanada'ya giden Yeltsin'e geri dön çağrısında-
bulunuldu.
17 Haziran 1995
Rus askerleri hastaneye baskın düzenledi.
Operasyon başarılı olamadı. Ancak
Basayev, 220 kadın, çocuk ve hastayı serbest
bıraktı. Yeltsin; baskının kendisinin Moskova'dan
ayrılmasından sonra gerçekleştirildiğini açıkladı.
Başbakan Çernomirdin ise, rehinelerin serbest bıra-
kılmasına karşılık Çeçenistan'da ateşkes
yapılmasını teklif etti.
18 Haziran 1995
Rusya Başbakanı Çernomirdin, mücahidlerin
komutanı Şamil Basayev ile telefonda görüştü. Müca-
hidler, 126 rehineyi daha serbest bıraktı. Bâsayev,
kendi adamlarını ve rehinelerin bir kısmını
Çeçenistan'a götürmek için bir otobüs istedi.
Çeçenistan'daki Rus komutan, "Bütün askeri
operasyonların durdurulması" talimatını verdi.
19 Haziran 1995
Barış görüşmelerinin yeni turu
Grozni'de başladı. Mücahidler 764 rehineyi daha
serbest bıraktı ve bir Rus tuzağına karşı bazı
gazeteciler, parlamenterler ve çok sayıda Rus'un
bulunduğu otobüsten oluşan konvoyla Budonnovski'den ayrıldı.
30 Temmuz 1995
Heyetler arasında askeri
anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre; Ruslar,
Çeçenistan'daki askerlerini çekecek, Çeçenler de
savunma maksatlı olmayan silahlarını teslim
edecekler. Çeçen heyetine Çeçenistan Başsavcısı.
Osmatı İmayev başkanlık etti.
Ağustos 1995
Çeçenistan'da kimyasal silah
kullanılmış olabileceğine ilişkin belirtiler
bulunduğu bildirildi.
16 Ağustos 1995
Çeçen Cumhuriyeti'nin
başkenti Grozni'de süren barış görüşmelerinin
kesilmesi ve taraflar arasında gerginliğin tehlikeli
bir şekilde tırmanması ardından bir grup Çeçen
direnişçi silahını teslim etti.
25 Ağustos 1995
Çeçen lideri Cevher Dudayev'e
bağlı güçler, cumhuriyetin ikinci büyük kenti
Gudermes'te yönetime el koyduğunu bildirdi.
28 Ağustos 1995
Rusya'nın Budonnovsk kentine
baskın düzenleyerek 30 Temmuz da Rus-Çeçen
heyetlerinin askeri bir anlaşmaya varmalarına
kadar giden görüşme sürecini başlatan Çeçenlerin
ünlü savaşçısı Şamil Basayev, silahlarını teslim
etmeyeceklerini söyledi.
5 Eylül 1995
Çeçenistan'da Cevher Dudayev
yanlıları 6 Eylül 1991'de ilan edilen, ancak
tanınmayan bağımsızlık ilanlarının yıldönümünü
cumhuriyetin çeşidi yerleşim birimlerinde
kutladılar.
16 Eylül 1995
Çeçenistan'ın Alkhoi-mohk
kasabasında Rus uçaklarının bombardımanı
sonucu üç kişinin öldüğü, altı kişinin Yaralandığı
bildirildi.
4 Ekım 1995
Çeçenistan Cumhurbaşkanı Cevher
Dudayev'in danışmanı Ramazan Kaytemirov,
Rusya'nın Çeçenistan'da asıl amacının petrol
yataklarına sahip olmak, boru hattını kullanmak ve
askeri üs kurmak olduğunu söyledi.
20 Aralık 1995
Çeçenistan'ın Gudermes kentini kuşatan
Rus askerleri yüzlerce sivil öldürerek kenti ele
geçirdi. Ülkenin yüzde 70'ini kontrol altında tutan
Müslüman direnişçiler, Ruslara ağır kayıplar
verdirdi.
9 Ocak 1996
"Yalnız Kurt" grubunun lideri Salman
Rudayev, Kızılyar'a baskın düzenleyerek yüzlerce
kişiyi esir aldı.
17 Ocak 1996
Salman Raduyev ve mücahidler,
Kızılya dan kaçarken kıstırıldıkları Pervomaiskoye
köyündeki Rus kuşatmasını yarmayı başardılar.
5 Şubat 1996
Çeçenistan'ın başkenti Grozni'de
bağımsızlık yanlısı Çeçenler, Rus güçlerinin
ayrılması isteğiyle gösteriler başlattı.
8 Şubat 1996
Grozni'deki gösterilere binlerce
kişi katıldı. Kent merkezinde gösterilere
katılanların sayısı on bine ulaştı.
21 Nisan 1996
Çeçenistan Devlet Başkanı
Cahar Dudayev şehit edildi.
31 Ağustos 1996
Savaşın bitmesi, Rus askerinin Çeçenistan'dan çıkarılması, keza
uluslararası prensipler doğrultusunda devletler arası bir resmi anlaşma
yapılmasına hazırlık hususunda
Hasavyurt Sözleşmeleri imzalandı.
27 Ocak 1997
Bağımsız devletin anayasasına uygun olarak, uluslararası
kuruluşların, dünyanın 60 ülkesinden gelmiş olan bağımsız gazetecilerin ve
gözlemcilerin gözetiminde, ÇİC Başkanlık parlamento seçimleri yapıldı.
Aslan Mashadov, Başkan oldu.
12 Mayıs 1997
RF ile ÇİC arasında, Hasavyurt Sözleşmelerinin geliştirilmesi
anlamında; "RF ve ÇİC arasında barış ve karşılıklı ilişkilerin prensiplerine
dair anlaşma" imzalandı.
Anlaşma, iki devletin başkanları; Boris Yeltsin (RF) ve Aslan Mashadov (ÇİC)
tarafından imzalanmış olup, Rusya ile Çeçenistan İçkeriya Cumhuriyeti
ilişkilerine (uluslararası hukuk ve ilke ve esasları doğrultusunda)
devletlerararası resmi statü kazandırdı.
Nisan 1998
Çeçenistan’da 1998 yılının Nisan ayında
Şamil Basayev “Çeçenistan ve
Dağıstan Halkları Kongresin”ni düzenleyerek her iki cumhuriyetin bağımsız
bir Kafkasya devleti kurmak üzere birleşmelerini istedi.
12 Mayıs 1998
"RF ve ÇİC arasında barış ve karşılıklı ilişkilerin prensiplerine
dair anlaşma", ÇİC parlamentosu tarafından onaylandı. Rusya Federasyonu ile
bir dizi başka anlaşmalar da imzalanmıştı. Ki bunların arasında (Çeçenistan
İçkeriya Cumhuriyeti'nin bağımsız devlet statüsünü hukuken sağlamlaştıran)
gümrük alanında işbirliği gibi anlaşması da vardır. Günümüzde Rusya
Federasyonu, uluslararası hukuk ilkelerini ihlal ederek, ÇİC'ne karşı
siyasi, ekonomik ve askeri abluka uygulamaktadır; ayrıca savaş sırasında
Çeçen devletine vurulan maddi zararın tazmini ile ilgili olarak üstlenmiş
olduğu yükümlülüklerin yerine getirilmesi de her vesileyle ertelenmektedir.
13 Mayıs 1998
ÇİC Dışişleri Bakanlığı, Rusya Federasyonu ile
Çeçen
İçkeriya
Cumhuriyeti arasında resmi
diplomatik ilişkiler kurulması önerisini içeren resmi notayı RF Dışişleri
Bakanlığına iletti.
Ağustos 1999
1998 yılı ortalarında Dağıstan’daki müslüman cemaatlerinin lideri Bahauddin
Mahamedov tarafından kurulan Dağıstan İslam Şurası Dağıstan yönetimini
kaygılandırdı. Dağıstan İslam Şurası 10 Ağustos 1999’da Bağımsız Dağıstan
İslam Devleti’nin kurulduğunu bildirerek “Asırlık Rus İşgalinden Kurtuluş
İçin Cihad” ilan etti. Rusyanın bölgeden askerlerini çekmesini isteyen Şura,
Şamil Basayev ve Emir Hattab’dan yardım talep etti. Avar nüfusunun yoğun
bulunduğu Botlih’i geçici başkent yapmayı planlayan Şura’nın Botlih
bölgesinde iki bin civarında silahlı savaşçısı bulunuyordu.
1999 yılı Ağustos ayı başlarında Şamil Basayev komutasındaki Çeçen silahlı
gruplarının Çeçenistan-Dağıstan sınırından geçerek sınırdaki üç Dağıstan
köyünü işgal etmeleriyle başlayan süreç Rusyanın Çeçenistan’a silahlı
müdahalesi ve Çeçenistan’ın ikinci kez Rus ordusu tarafından işgali ile
sonuçlandı (Tavkul 1999).
Eylül 1999
Rusya Moskova’da 31 Ağustos 1999 tarihinde bir alışveriş merkezinde,
9-13 Eylül 1999 tarihlerinde ise iki apartmanda meydana gelen esrarengiz
bombalama olaylarında 260 kişi öldü. Rusya bu olaylardan Çeçenleri sorumlu
tutarak askeri harekata başladı. Ancak daha sonra patlamaların Rus gizli
haber alma örgütü FSB (KGB) tarafından gerçekleştirildiği ortaya çıktı.
Şubat 2000
2000’in Şubat ayında Caharkale Rusların eline geçti. Aslan Mashadov
başkanlığındaki ÇİC yöneticileri ise dağlık alana çekilmek zorunda kaldılar.
Rusya, Caharkale’de işbirlikçi Çeçenlerle -Kadirov- yeni bir “Çeçen
Cumhuriyeti” ve yönetimi ihdas etti.
Mart-2002
Emir Hattab Ürdün
asıllı arap bir komutandır.Üst düzey okullarda okuma hakkı kazanmışken genç
yaşta cihada katılıyor. Cihada 1987 yılında Afganistan’da başlayan Hattab
Tacikistan ve son olarakta Çeçenistana gelmiştir.Gelişinin 7. yılında (19
mart 2002) kendisini savaş meydanında yenemeyen hainler tarafından mektupla
zehirlenerek şehid edildi.
Şubat 2004
Cevher Dudayevden sonra cumhurbaşkanlığına
Zelimhan Yandarbiyev geçiyor.
Zelimhan Çeçenistan’ın bağımsızlığı için büyük işler yapmıştır. 13 Şubat
2004’te Doha/Katar’da şehid
düşmüştür.
Mayıs-2004
26 Mart 2000 de Putinin başa gelmesiyle çeçenistanda seyir değişti.
Putin, Çeçenistan yönetiminin başına müftü Ahmet Kadirov’u geçici devlet
başkanı olarak atadı. Ukrayna göçmeni Yahudi asıllı bir ailenin torunu olan
Ahmet Kadirov 1999 yılında Cumhurbaşkanı Aslan Mashadov tarafından vatan
haini ilan edilmiştir. 9 Mayıs 2004’te Grozni’deki stadyumda yapılan İkinci
Dünya Savaşı’nın sona ermesinin yıldönümü kutlamaları sırasında
Ahmet Kadirov öldürüldü.
Yerine önce Alu Alkhanov sonra oğlu Ramazan Kadirov geçti.
Mart 2005
Aslan Mashadov 8 Mart
2005'te Ruslar tarafından Tolstoy Yurt'ta
şehid edildi. Şehadetinden
sonra Abdulhalim Sadulayev Cumhurbaşkanı oldu.
Haziran 2006
1 yılı geçkin bir süre Cumhurbaşkanlığı görevini yürüten
Abdulhalim Sadulayev’in 17
Haziran 2006'da Argun'da şehid
edilmesi üzerine, ÇİC Devlet Savunma Komitesi, Dokka Umarov’u
Cumhurbaşkanı olarak görevlendirdi.
Temmuz 2006
Şamil Basayev ise
Rusya’nın en çok korktuğu komutanlardandır.Uçak kaçırma,hastane baskını ve
okul baskını eylemi cihadın Rusya içine kadar girdiğinin
göstergesiydi.Şamil’i yakalayamayan Rusya’nın ilk hedefi Şamil’in ailesi
oldu.Bir saldırıda Şamilin ailesinden 11 kişiyi katlettiler.Şamil Basayev
yılmadan mücadelesine devam etti ta ki şehid olana kadar. Kendinden önce bir
ayağını cennete gönderen Şamil 10 temmuz 2006 da da kendi
cennete gitti inşallah.
Kasım 2007
Bu tarihe kadar süren çeçen cihadı ,bu tarihten sonra Çeçenistan
İçkerya Cumhuriyeti lağvedilmiş ve onun yerine tüm Kafkas halklarını İslam
çatısı altında birleştirmeyi amaçlayan
Kafkasya emirliği altında
kafkasyada devam etmektedir. Kafkasya cihadı da artık küresel cihadın bir
parçasıdır. Kafkasya emirliğinin serüveni çok eskiye dayanır. En başta imam
Mansur'un fikri olan islami Kafkasya yaklaşık 200 yıl sonra emir
Dokku Umarov vesilesiyle
gerçekleşmiş ve Allahın bereketiyle de katlanarak büyümektedir. Şamil
Basayev emirliğin mahiyetini şöyle anlatıyor: Bir Emirlik! Mashadov'un emri
altında Ebu Ömer, Ebu Velid ve hepimiz bir Emirlik ilan etmek, tağutu
tamamen reddetmek, tüm laik kanunları iptal etmek ve Şeriatı her konuda
tamamıyla deklare etmek için anlaştık.
Kafkasya Emirliği cephesi toplamda 6 vilayetten meydana geliyor. Bunlar;
Çeçenistan, Dağıstan, İnguşetya, Kabardey Balkar ve Karaçay Birleşik
Vilayeti, Nogay stepleri ve Çerkesya Vilayetidir
2008-2013 Türkiyede suikastle öldürülen Çeçen Liderler
Türkiye'de son 6 yıl içinde İstanbul'da Çeçen liderler Gazhi
Edilsultanov, İslam Canibekov, Ali Osaev, Berg Hacı Musayev, Rüstem
Altemirov, Zaurbek Amriyev ile son olarak Ankara'da Medet Ünlü
öldürülmüştür.
Mayıs 2011
Dokku Umarov Rusya'nın en çok arananlar listesinde zaten bir
numaraydı. Kafkas cihadını küresel cihadın bir parçası ilan etmesi üzerine
ABD Dış İşleri Bakanlığı Temmuz 2010'da Umarov'u "Küresel Terörist" olarak
belirledi. 2011 Mayıs'ında ABD, Rusya'nın en çok aranan "teröristi" olarak
ilan edilen Dokku Umarov'un nerede olduğu ile ilgili bilgi verene 5 milyon
dolar ödül vereceklerini açıkladı.
Mart 2014
Dokku Umarov 18 Mart
2014 tarihinde ruslar ve
Kadirov'a bağlı milislerin birlikte düzenlediği bir saldırıda
şehid edilmiştir. Yerine
Kafkasya Emirliği Şurası tarafından daha önce Kafkasya Emirliği'nin Şer'i
kadılığını yapan Şeyh Ali Ebu
Muhammed seçilmiştir.
|