* Kuduri ( 362-428h. )
Ebu'l-Hasan Ahmed bin Muhammed bin Cafer el-Hemedânî
Asrında Irak'ta hanefî alimlerin reisliğini elde etmiş, tak-
va sahibi kâmil bir üstad idi.
Münazara ve mübahasayı çok arzu ederlerdi. Hatta ha-
yatının ekseriyeti bu suretle geçmiştir. Hanefî imâmlarından
Ebu Hamid İsfahanî ile birçok sohbetlerde bulunmuşlardır.
Hanefî mezhep olup birçok büyük meşayihten hadîs-i şe-
rif rivayet eylemiştir. Hatip Bağdadî, kendisini büyük me-
şayihler zümresinde zikretmişlerdir. Çok güzel bir ifadeye
malik olduklarından, tatlı beyanları ile birçoklarını
fıkh-ı şerif'e ısındırmışlardır. Hicrî 362 senesinde
dünyaya teşrif etmişlerdir. Kudûrî, "çömlek" manasında olan
"Kuduri" kelimesinden gelmiştir. Kendisinin bu ada nisbet
yönü anlaşılamamıştır. Samaî, bu hususta bir şey söyleme-
mektedir. Muteber tarihlerin beyanına göre «Kuduri Bağdat
dolaylarında bir köy imiş. Orada doğmuşlar. Hatta, fıkha
dair telif ettiği "Kudurî" adındaki meşhur kitabı bu isim-
ledir. Adı geçen bu eseri "Hidaye" adlı eser sahibi "Muhta-
sar" ismindeki kitabına zemin olarak almış ve Hüsam'ın
"Cami'us-Sağir"ini dahi birleştirip "Hidaye" namı altında te-
lif etmiştir.
Kudûrî Hazretleri, fıkıh ilmini, Ebu Abdullah Muham-
med bin Yahya el-Cürcani'den okumuştur. Birkaç tabakadan
sonra İmâm Azam Hazretlerine varır. Kendisi dahi üçün-
cü tabakadan sayılır. Haiz olduğu imtiyazı kitabının ön-
sözünde beyan etmişlerdir.
Fakihlerden "Akta'" denmekle maruf olan Ebu'n-Nasr
Ahmed bin Muhammed ve Abdulvahid bin Ali, Kudûrî Haz-
retlerinden fıkh-ı şerif okumuşlardır.
Hazret, hayatının ekser vaktini Kur'an tilavetiyle geçir-
miştir. "Muhtasar Sarhî" isimli muteber kitaba mükemmel bir
şerh yapmışlardır. Fıkh-ı şerife yüksek hizmetleri geçen Ku-
dûrî Hazretleri, Şafiî ile Hanefî mezhepleri arasında ihtilaf
bulunan şeri meseleleri bir araya getirerek 7 ciltten ibaret
olan "Tecvid" isimli mühim eseri telif etmiştir. Bununla ik-
tifa etmeyen bu gayretli fakih, hanefî imâmları arasında vu-
ku bulan ihtilafları toplayarak mükemmel eserlerine paha
biçilmez bir yeri olan "Takribi" isminde bir kitap daha yazdı.
Bu kitabında İmâm Azam ve eshabı arasın'daki ihtilaf me-
selelerini delilsiz olarak beyan eder. Sonra başka bir takrib
daha yazarak meseleleri delilleriyle birlikte zikreder. Muh-
tasar adlı eserini Muhammed ismindeki oğlu adına telif et-
mişlerdir.
Hicri 428. senede recep ayının perşembe günü bu fani
âleme veda etti. Kaybından bilcümle irfan ehli hüzne gark
olmuştur. Vefatında herkesin gözlerinden yaş akmış, müba-
rek naaşları Bağdad'a yakın bir köyde defnedilmiştir. Son-
radan naşı çıkarılarak Bağdat Caddesinde Mansuriye kab-
ristanında mağrifet toprağına tevdi olunmuştur.
Allah ona rahmet etsin. (Amin)
